U bent hier: Home  > Acties & instrumenten  > Andere acties

De plaats van vrouwen in ICT-beroepen

Europees project ontkracht veronderstellingen

WWW-ICT is een Europees onderzoeksproject dat gelijke kansen in informaticaberoepen promoot. Onderzoekers uit zeven lidstaten kwamen onlangs samen voor de eindconclusies, en wat blijkt? Het is hoog tijd om een aantal hypothesen over de ondervertegenwoordiging van vrouwen in de IT-sector te verlaten en de ’echte’ goede praktijken eindelijk een kans te geven.

Het Europees onderzoeksproject WWW-ICT (Widening Women’s Work in Information and Communication Technology 2002-2004) werd afgesloten met een conferentie op maandag 24 mei 2004 te Parijs (1). Onderzoekers uit België, Frankrijk, Groot-Brittannië, Ierland, Italië, Oostenrijk en Portugal bogen zich over de eindconclusies van hun biografische onderzoeken en case studies m.b.t. vrouwen in ICT-beroepen (2).

ADA zet voor u de belangrijkste resultaten en aanbevelingen op een rij.

Veronderstellingen ontkracht

Vrouwen houden van techniek

De veronderstelling dat vrouwen een afkeer hebben van techniek, klopt niet. De grote meerderheid van de geïnterviewde vrouwelijke informatici vindt techniek net iets heel aantrekkelijk, fascinerend en stimulerend.

De rol van het gezin of het jong beginnen met computers is niet bepalend voor een latere ICT-loopbaan

Slechts een minderheid van de 107 geïnterviewde vrouwen had een vader die een technisch beroep uitoefende, of had thuis een computer. Als er al sprake was van een ouderlijk rolmodel, dan werd vooral de moeder aangewezen als diegene die financiële onafhankelijkheid hoog op de agenda zette.

De moeilijke combinatie van arbeid en gezin maakt niet dat vrouwen afhaken

Als we aannemen dat de arbeidsvoorwaarden in de ICT-sector hard zijn (vooral m.b.t. het aantal werkuren), mogen we niet vergeten dat de combinatie arbeid en gezin een probleem is waarmee veel vrouwen kampen, of ze nu verpleegsters zijn of informaticae. Onderzoekers troffen alleszins weinig vrouwen aan die hun werk om die reden vaarwel hadden gezegd. Veel uren kloppen blijkt voor de meeste vrouwen ook geen probleem, zeker niet als daar een hoge mate van autonomie tegenover staat. Flexibele werkuren dus, wat helaas niet overal het geval is.

Werkgevers willen vrouwen in dienst nemen maar weten niet hoe ze vrouwen moeten aanspreken

Werkgevers zeggen vaak dat ze vrouwen wel willen aannemen maar dat ze er geen vinden. Nochtans halen twee bedrijven in Groot-Brittannië verrassende resultaten. Bij FI Groupe, sinds kort Xansa, bestaat de helft van het management uit vrouwen, en bij Happy Computer is maar liefst 75% van de bedienden van het vrouwelijke geslacht. In het eerste bedrijf werden positieve maatregelen getroffen t.a.v. vrouwen, met als doel een niet seksistisch bedrijf te worden. In het tweede bedrijf waren de ‘turn-over’ kosten de aanleiding om de arbeidstijden te herschikken. Ook andere types van aanwerving werden opgezet (bv. aanwerving via ‘opvolging’). Beide bedrijven verkeren in een goede financiële gezondheid en worden vaak geciteerd voor hun succesvol personeelsbeleid.

ICT-beroepen zijn niet altijd wetenschappelijke beroepen

Een typetraject voor wie een ICT-functie ambieert, bestaat niet. De wegen die leiden tot een ICT-beroep zijn meervoudig en de toetredingspunten divers. Veel van de geïnterviewde vrouwen beschikte over geen technische of wetenschappelijke bagage. Hun heroriëntatie was vooral ingegeven door ontmoetingen, toevalligheden, opportuniteiten, enz.

‘Echte’ goede praktijken

Na een groot aantal sensibiliseringscampagnes in de meeste Europese landen (en in het bijzonder in Groot-Brittannië) hadden velen een toename verwacht van het aandeel vrouwen in ICT-beroepen en ICT-verwante studies. Een verwachting die niet werd ingelost. Het aandeel vrouwen daalde licht. De campagnes hadden hun doel niet bereikt. Wat liep fout?

Om te achterhalen waarom geen vooruitgang werd geboekt, werden 60 Europese praktijken in kaart gebracht en geanalyseerd op hun efficiëntie. Drie slechte praktijken kwamen aan het licht. Voldoende om de nodige lessen te trekken.

• 60% van de sensibiliseringspraktijken waren uitsluitend gericht op vrouwen en meisjes en schonken geen aandacht aan andere belangrijke actoren die voor verandering kunnen zorgen, zoals bedrijven, centra voor beroeps- of schooloriëntatie, de sociale partners, de pers, enz.
• Veel praktijken stuurden verwarrende boodschappen de wereld in, over de beroepen zelf en de paden om er te geraken. Het ontbreekt de ICT-beroepen aan leesbaarheid. Meisjes, maar ook de oriëntatiecentra kennen de reële inhoud niet van de beroepen. Bovendien zijn boodschappen als “ook vrouwen kunnen het” contraproductief. Vrouwen weten ondertussen best wat ze kunnen en verwerpen campagnes die zeggen dat ze speciale hulp nodig hebben.
• Veel praktijken focusten op slechts één oorzaak. Wellicht zeer doeltreffend voor dat ene domein, maar daarom nog niet voor meerdere domeinen. De genderkloof kan pas gedicht worden, zo werd gesteld, als een geheel van acties op elkaar wordt afgestemd. Enkel een doeltreffend en uitgebalanceerd systeem van Goede Praktijken dat werkt op een gecoördineerde manier op verschillende oorzaken, kan zorgen voor gelijke kansen tussen mannen en vrouwen in de ICT.

Samengevat

De ICT-sector kan een kweekvijver zijn voor nieuwe vormen van arbeid. Helaas draagt de schoenmaker vaak de slechtste schoenen. In de ICT-sector zijn flexibele arbeidstijden lang nog geen schering en inslag en is autonomie nog altijd ver zoek.

Nadenken over “hoe de ICT-beroepen aantrekkelijker kunnen worden gemaakt voor vrouwen” kan leiden tot een geheel van maatregelen die de levenskwaliteit op het werk verbeteren. Het is geen goede zaak vrouwen aan te passen aan de eisen van de ICT-beroepen. Beter is de beroepen aan te passen aan de eisen van vrouwen. Aan de eisen inzake flexibiliteit en autonomie waar uiteindelijk iedereen gebaat bij is: mannen en vrouwen, en het bedrijf zelf.

Isabelle Collet
mei 2004

Forum de l'article