Vrouwen in IT-onderwijs

Net zoals ieder jaar, geven wij u een kort overzicht in cijfers van het aantal meisjes dat in het hoger onderwijs een studierichting in de informatica volgt. De statistieken van het academiejaar 2004-2005 zijn vrij ingewikkeld, want dat jaar zijn de hervormingen van Bologna doorgevoerd in het Vlaamse onderwijs (de Franstalige gemeenschap volgde in het academiejaar 2005-2006). Wie de cijfers wil interpreteren, moet voortdurend jongleren tussen bachelors en kandidaturen, tussen licenties en masters. Maar of je nu naar het oude systeem of het nieuwe systeem kijkt, er is maar één conclusie: steeds minder meisjes...

De Franstalige gemeenschap

De universiteit
Uit de cijfers van de CREF (Conseil des Recteurs Francophones, http://www.cref.be) voor het academiejaar 2004-2005 blijkt dat de richtingen informatica overwegend mannelijk blijven. In de richting computerwetenschappen bestaat slechts 6% van de ingeschreven studenten uit meisjes. Van de 14% meisjes die beginnen aan een studie burgerlijk ingenieur, kiest slechts 4% voor informatica als specialisatie in de licenties (of master). Ter vergelijking, 8% van de burgerlijk ingenieurs werktuigkunde zijn meisjes, 19% van de burgerlijk ingenieurs bouwkunde en meer dan 26% van de burgerlijk ingenieurs mijnbouwkunde en geologie zijn meisjes... De richting “burgerlijk ingenieur informatica en management” doet het nauwelijks beter: 7,6% van de ingeschreven studenten zijn meisjes.

De enige uitzondering, de studierichting “Informatie- en communicatiewetenschappen en -technologieën”, een programma aangeboden door de faculteit Letteren en Wijsbegeerte van de ULB, bevat meer dan 37% meisjes. Deze studie wordt tegenwoordig aangeboden als master en beoogt het opleiden van deskundigen op het gebied van digitale informatieverwerking: archivarissen, bibliotheekbeheerders, maar ook van de informatiestroom binnen een bedrijf bijvoorbeeld. Vrouwen zijn dus wel vertegenwoordigd in beroepen met een ICT-karakter, zelfs als de opleiding zeer technische cursussen bevat.

De hoge scholen
De cijfers voor het academiejaar 2004-2005 zijn nog niet beschikbaar voor de Hoge Scholen van de Franstalige Gemeenschap. In 2003-2004 telde de meest gekozen studierichting, beleidsinformatica, slechts 8,7% meisjes (tegenover 9,6% het jaar ervoor). In de technische afdelingen worden de studierichtingen informatica en systemen en industriële informatica gevolgd door minder dan 3% meisjes, en meisjes vormen 4% van de studenten informaticatechnologie. In studies van het lange type telt de opleiding industrieel ingenieur elektrotechniek, richting informatica, minder dan 5% meisjes.

Hoop lijkt zich af te tekenen aan de kant van de studierichtingen die invloed hebben ondergaan van informatica, dit zijn studies op de scheidslijn tussen informatica en een andere discipline. Zo zijn er 17% meisjes in de studierichting e-business, 23% in de studierichting schrijven voor multimedia en 49% in de studierichting medische afbeeldingsvorming.

De Vlaamse gemeenschap

De universiteit
Net zoals in de Franstalige Gemeenschap, vertegenwoordigen de toekomstige vrouwelijke informatici minder dan 10% van de ingeschreven studenten. Toch zijn de Vlaamse cijfers een beetje minder ontmoedigend, ook al is er geen wezenlijke verbetering ten opzichte van vorig jaar. De studierichting computerwetenschappen telt gemiddeld iets meer dan 7% studentes. Het aantal meisjes onder de eerste inschrijvingen (eerste jaar bachelor) is echter 6,3%. Dit lijkt een vermindering ten opzichte van de voorgaande jaren (meer dan 7% in de eerste cycli). Voor wat betreft de ingenieurs in de informatica, 7,6% zijn meisjes. In absolute cijfers betekent dit slechts 17 meisjes.

De minors, keuzerichtingen die kunnen gevolgd worden naast de hoofdopleiding, leveren ook geen revolutionaire cijfers op.

De Hoge Scholen
De chaos na Bologna is het duidelijkst in de studierichtingen van het hoger onderwijs. Over het geheel gesproken kan men zeggen dat meisjes zelden meer dan 10% uitmaken van de studenten. Dit geldt voor alle studierichtingen, behalve voor e-commerce, daar zijn 24% van de studenten meisjes. In de studierichting informatiemanagement volgen rond de 7 à10% meisjes de graad (meisjes zijn het talrijkst in de eerste jaren van de opleiding), tussen 5 en 9% in de studierichting toegepaste informatica en tussen 5 en 8% in de studierichting multimedia (een studierichting die in de Franstalige gemeenschap duidelijk al door veel meer meisjes gevolgd werd).

Hoewel van de studenten die hun hogere opleiding tot industrieel ingenieur in de informatica afronden, meer dan 10% meisjes zijn, bestaat slechts 2,7% van de nieuw ingeschreven studenten uit meisjes! En met de opleiding elektrotechniek is het nog slechter gesteld.

Al met al kunnen we niet zeggen dat de perspectieven voor 2004-2005 erg bemoedigend zijn: de meisjes, die talrijker zijn dan jongens in het hoger onderwijs, blijven in de minderheid in informaticarichtingen en hun aantal stijgt niet, het zou zelfs kunnen dalen.

Het idee van een “internet-effect” wordt dus steeds meer onderuit gehaald. De cijfers zijn echter geen ramp, we kunnen hoop putten uit de cijfers in andere westerse landen, zoals in Australië waar de studierichting Information Technology 22% meisjes telt (2004), Groot-Brittannië waar de studierichting Computer Sciences is bevolkt door 24,5% meisjes (2004-2005), of Canada waar 27% meisjes op de schoolbanken zitten in de studierichting Wiskunde, Informatiewetenschappen en Informatica (2003-2004).

Eléonore Seron
september 2006

Alle gepubliceerde artikels over deze rubriek: