U bent hier: Home  > Acties & instrumenten  > Andere acties  > Ada over de informatiemaatschappij

Verslag Ada’s lezing over Vrije Software

Vrije software zit in de lift

De wereld van vrije software is een mannenwereld, maar niet meer voor lang. Na Ada’s uiteenzetting over vrije software waren enkele vrouwelijke ’geeks-in-spe’ alvast van plan de Vrije Softwaregemeenschap van wat vrouwkracht te voorzien.

"Wij leren PHP, maar tot nu toe vertelde niemand ons dat dit vrije software was en wat die filosofie inhoudt."(1)

"Vrije software is geen synoniem voor gratis software, goed dat ik dat weet. Je kan met vrije software ook geld verdienen, ik zal mij daar eens in specialiseren."(2)

Het waren enkele reacties van Ada-cursistes na afloop van Pascal Bleser ’s uiteenzetting over vrije software op vrijdag 25 februari 2005. Pascal Bleser (3) studeerde informatica en is als softwareontwikkelaar reeds 9 jaar vertrouwd met de wereld van vrije software. Sinds 2002 werkt hij als systeemarchitect in één van de grootste ICT-bedrijven van Europa.

"Vrije software is spitstechnologie, en niet meer weg te denken uit sectoren waar veiligheid en betrouwbaarheid van zware gegevensprocessen centraal staan" (4) vertelt Pascal. Zijn uiteenzetting voor de cursistes van Interface3 (5), Sofft (6) en Atel (7) ruimde één voor één alle misverstanden omtrent vrije software uit de weg.

De culinaire wereld van vrije versus eigendomssoftware

Stel je voor: in een restaurant eet je een voortreffelijk menu en de kok is zo vriendelijk je het recept mee te geven, zodat je het feestmaal ook thuis kan klaarmaken. Je nodigt een vriendin uit voor een etentje en ook zij is razend enthousiast en vraagt je het recept. Ze is wel van plan de suiker te vervangen door honing. Dat mag natuurlijk.

Volgens Pascal is het in de ’culinaire’ wereld van de vrije software net zo:

"Hoewel een vrije softwareapplicatie niet altijd gratis is (je wordt niet altijd uitgenodigd, soms ga je eens op restaurant), is de broncode (het recept dus) steeds vrij beschikbaar. Je mag die code ook vrij verspreiden en wijzigen (je krijgt het recept, je mag het doorgeven en naar eigen smaak veranderen of ideetjes overnemen voor een nieuw recept)".

Pascal: "Is je applicatie eigendomssoftware, dan is alles net het omgekeerde. Microsoftgerechten bv. eet je alleen op restaurant en chefkok Bill Gates of de big boss van Macintosh zullen je het recept nooit meegeven. Wie thuis de buurvrouw het XP-menu wil laten proeven zal het recept in de Microsoftkeuken moeten stelen."

Vrij versus gratis

Hoewel de meeste vrije softwareapplicaties gratis verkrijgbaar zijn, is dat niet verplicht. Ook zijn niet alle gratis te downloaden softwarepakketten per definitie vrije software. Pascal: "Hét kenmerk van een vrije softwareapplicatie is immers de open broncode (open source): je mag de code inkijken, bestuderen, gebruiken in een andere applicatie of er iets aan veranderen. Freeware bv. is geen vrije software, want hoewel deze softwarepakketten gratis zijn, is de broncode niet beschikbaar."

Vrije softwarelicenties

De rechten en plichten omtrent gebruik en verspreiding van vrije software worden juridisch vastgelegd in een gratis licentie. De meest gebruikte licentie is ongetwijfeld GPL of General Public License (8) van de Free Software Foundation (FSF) (9). Naast het recht om de broncode te gebruiken, te veranderen en te verspreiden (copyleft) zijn er aan deze licentie ook plichten verbonden: wie een programma wil verspreiden waarin een door GPL beschermde broncode wordt gebruikt, moet ook het resulterende programma onder een GPL licentie vrijgeven (10).

Pascal specifieert: "GPL beschermt ook de auteursrechten, zodat enkel de auteurs van het programma kunnen bepalen onder welke licentie hun broncode wordt uitgegeven. Voorbeelden van door GPL beschermde applicaties zijn het besturingssysteem GNU/Linux (11), de database MySQL (12) en de desktopomgevingen KDE (13) en GNOME (14). Vrije softwareprogramma’s onder GPL zijn niet verplicht gratis, dit is wel zo voor de meeste vrije softwareprogramma’s die onder een "artistieke licentie" (15) of een "BSD (Berkeley Software Distribution) licentie" (16) vallen. Voorbeelden van programma’s onder dit soort licenties zijn het bureauticapakket OpenOffice.org (17), de webbrowser Mozilla Firefox (18), het mailprogramma Mozilla Thunderbird (19), en de webapplicaties Apache (20) en PHP (21)."

Kwaliteitscontrole

De overwegend gratis beschikbaarheid van vrije softwarepakketten doet bij velen vragen rijzen over de kwaliteit en de gebruiksvriendelijkheid. "Betalen voor software is geen garantie voor kwaliteit" is het antwoord van Pascal. "Vrije software is dikwijls beter omdat ze pas wordt uitgegeven als de code stabiel is. Overgebleven fouten worden snel verbeterd want voor programmeurs van een vrij softwareproject is het ’een eer’ als eerste bugs te identificeren en een oplossing aan te reiken. Bij eigendomssoftware verloopt het identificeren en verbeteren van fouten veel trager want slechts een handjevol programmeurs heeft toegang tot de broncode. Vaak wordt een pakket op de beloofde vervaldag op de markt gebracht, ongeacht de kwaliteit."

Ook het wijdverspreide argument dat vrije software zoals bv. het besturingssysteem GNU/Linux niet aan de doorsnee computergebruiker is besteed, veegt Pascal van tafel. "Linux is zeker niet moeilijker te installeren dan Windows, het enige verschil is dat mensen een computer kopen waarop Windows reeds is geïnstalleerd. Linux wordt geleverd onder de vorm van ’distributies’ (22), die net als Windows een grafische installatieprocedure kennen."

Vrije software economie

Eindelijk virusvrij?

Naast de lage kostprijs, de kwaliteit en de ’spitstechnologie’ is er volgens Pascal nog één belangrijk argument dat de doorsnee-gebruiker moet overtuigen zijn Windowsgewoonten achterwege te laten: "Wie gebukt gaat onder een dagdagelijkse dreiging van virussen, spam, spyware en pop-up reclame kan door te surfen met Firefox, mailen met Thunderbird en chatten met Jabber (23) eindelijk met rust worden gelaten. Helemaal virus-vrij ben je pas na een omschakeling op het Linux besturingssysteem, want het is niet alleen technisch uiterst moeilijk een virus voor Linux te schrijven, de open broncode zorgt er ook voor dat het besturingssysteem door duizenden programmeurs voortdurend wordt getest en gecorrigeerd op fouten in de beveiliging."

Pascal’s verhaal was ongetwijfeld een overtuigend pleidooi, zeker op een moment dat de vrije software gemeenschap moet opboksen tegen het negatief imago van de promotie van software enkel voor ingewijden.

Lize De Clercq
maart 2005

^Paginatop^

Forum de l'article