U bent hier: Home  > Grrrls stories

Een ontmoeting met Clarice, beroep: illustratrice... in het informaticatijdperk

Van je hobby je beroep maken, is ’de droom’ van velen. Helaas slagen slechts weinig mensen daar echt in. Wij hadden een ontmoeting met Clarice, een jonge vrouw die haar talent combineert met haar beroep. In haar vak van illustratrice combineert ze ook een traditionele manier van werken met de computer.

Clarice

Het atelier van Clarice bevindt zich op het gelijkvloers van een herenhuis en telt twee achter elkaar gelegen ruimtes met veel licht. In de voorste kamer staat een lange tafel met potten vol penselen, inkt, pigmenten,... Hier bedenkt Clarice haar ideeën , creëert, tekent en schildert ze. In het andere vertrek staat een groot bureau waarop het informaticamateriaal rust: twee computers in netwerk, een scanner, een printer en een grafisch palet.

Een ongewoon schooltraject...
Na de eerste drie jaren humaniora (lager middelbaar) verkoos Clarice haar studies voort te zetten aan de Academie voor Schone Kunsten: gedurende die drie jaar heb ik een stevige basis verworven op het vlak van tekenen, maar in die periode (1980-1983) werden de cursussen in schone kunsten niet als gelijkwaardig erkend. Om een humanioradiploma te behalen dat toegang verleende tot de hogere studies, heb ik dan ook middenjury moeten doen. Na een jaar te hebben rondgereisd in Ierland, keerde Clarice terug naar België en hervatte ze haar studies in illustratie aan de Academie voor Schone Kunsten van Luik: we leerden er tekenen, de traditionele ambachtelijke technieken, maar we kregen nog geen CAP (Computer Assisted Publication), niet eens computerlessen!

... en een even ongewoon professioneel debuut
Met haar diploma op zak ging Clarice een jaar in de Verenigde Staten wonen. Daar kreeg ze een baantje als decoratrice... bij een traiteur! Terug in België kreeg ze de kans om voor een Brusselse studio deel te nemen aan een project voor een tekenfilm: het was heel interessant. Het was mijn eerste contact met computeranimatie: je eigen personages op het scherm zien bewegen, dat is echt geweldig!

Clarice heeft heel wat mooie reizen gemaakt...
En toen kon ze opnieuw niet weerstaan aan de lokroep van het reizen. Deze keer trok ze naar de Evenaar, naar Zuid-Afrika. Van haar talrijke reizen heeft ze natuurlijk een stapel schetsen en tekeningen meegebracht, en een hele hoop herinneringen die haar illustraties verrijken: me bewust worden van de cultuurverschillen heeft me later bij mijn illustraties geholpen. Ik probeer er in elk geval voor te zorgen dat de meeste mensen zich in mijn beelden kunnen terugvinden.

En hoe zit het met de nieuwe technologieën?
Even geduld! Dat komt zo meteen... Eind jaren ’80 wijdde Clarice zich aan de illustratie van kinderboeken. Ze publiceerde een eerste boek bij de Editions du Seuil, in de collectie Petit Point en werkte ook als freelancer, onder andere voor het magazine Toupie van de uitgeverij Milan. Ze trok destijds regelmatig naar Parijs om uitgevers te ontmoeten. Ze ontmoette er ook enkele op de Beurs van Bologna, de grootste Europese beurs gespecialiseerd in kinderuitgaven: tot op dat moment had ik altijd op de traditionele manier gewerkt, meestal met ecoline (waterverf) op papier. Om mijn illustraties voor te stellen, maakte ik er kleurenkopieën van, wat in die periode relatief duur was. Bovendien was het resultaat niet altijd bevredigend. Op de Beurs van Bologna vroegen de uitgevers me een kleurendossier van mijn werken. Toen ben ik aan de slag gegaan en heb ik mijn eerste Mac gekocht.

Informaticamateriaal kopen is wel mooi, maar je moet het ook kunnen gebruiken.
Ik heb me ingelicht omtrent de opleidingsmogelijkheden, en de formule van begeleide zelfopleiding die wordt aangeboden door La Technothèque in Luik heeft me overtuigd. Ik dacht: "Ik denk dat ik het kan" en het is me gelukt. Het heeft me enkele maanden gekost, en heel wat uurtjes thuis oefenen. Clarice leerde dus werken met Quark Xpress, Photoshop en Adobe Illustrator, de meest gebruikte softwareprogramma’s onder computergrafici. Ze leerde alles uit boekjes en doet ook beroep op vrienden die al wat meer expertise hadden op dit vlak.

Maar je bleef je illustraties op traditionele wijze maken, meestal met een penseel en kleurinkt. Waar dient de informatica dan voor?
Illustraties maken is eigenlijk maar een deel van haar werk. Die beelden zijn meestal bestemd als illustratie voor publicaties, affiches, brochures, boeken,... De beelden moeten dus geïntegreerd worden in deze dragers, ze moeten geschikt worden ten opzichte van de teksten. De vereisten van het drukken moeten geëvalueerd worden, er moeten keuzes worden gemaakt in functie van een budget. Een deel van het werk wordt vandaag op de computer uitgevoerd: een illustratie kan bijvoorbeeld gecreëerd of gewijzigd worden in Photoshop, of je kan vertrekken van gescande lijnen of snelle schetsen met de elektronische balpen en dan Pantone-kleuren gebruiken. Ik maak vaak gebruik van duotoon, een procédé dat een heel rijk resultaat biedt en dat het mogelijk maakt in slechts twee kleuren af te drukken. Ik combineer dit procédé vaak met de keuze van een papier waarvan de kleur en soms ook de textuur in harmonie staan tot het geheel van het werk.

Waarom werk je op een Macintosh in plaats van een PC?
In de beroepen die zijn verbonden met de uitgeverswereld, zoals de computeranimatie, wordt bij voorkeur met Macintosh gewerkt. Historisch gezien heeft Macintosh aan de ontwerpers altijd een bredere waaier aan gespecialiseerde software geboden. Dat gold vooral enkele jaren geleden, omdat de compatibiliteit PC/Mac sterk verbeterd is sinds de intrede van Windows en het opduiken van standaardformaten zoals PDF. Bovendien is heel wat grafische software aangepast aan de PC. Mac-materiaal kost natuurlijk veel meer, maar het is ook betrouwbaarder en je moet dus rekening houden met de afschrijving. En nog een belangrijk pluspunt: met mijn Mac heb ik nooit problemen met virussen!

Idealen komen tot uitdrukking in haar werk
Begin jaren ’90 deed de vereniging Le Monde selon les femmes een beroep op de talenten van Clarice voor de uitwerking (samen met twee andere vrouwelijke auteurs) en de illustratie van een spelboek rond het thema Gender. Het verscheen in 1998 onder de titel "Un autre genre, svp !": Dat was een zeer verrijkende ervaring en een waardevolle kans om mijn werk te verzoenen met mijn idealen. Inmiddels heeft Clarice haar werk afgestemd op de non-profitsector. Vandaag verzorgt ze de illustraties voor een twintigtal NGO’s (niet-gouvernementele organisaties) op het vlak van ontwikkeling, cultuur en gezondheid, en werkt ze ook voor feministische verenigingen van alle politieke strekkingen. De samenwerking met Le Monde selon les femmes werd voortgezet en uitgebreid: Clarice staat nu ook in voor hun communicatie, hun huisstijl. Naast het militante aspect vind je in de vrouwengroepen ook een heel open mentaliteit, de vrouwen werken meer in teamverband. Tot dusver heb ik nooit een tekst geïllustreerd waarmee ik het niet fundamenteel eens was. Maar om je "op je gemak" te voelen in je werk moet je natuurlijk keuzes maken, stipt zijn.

Enkele werktips die ze door ervaring heeft opgedaan

• Wees niet bang om tijdens een gesprek technische termen te gebruiken, weliswaar op doordachte wijze, om zo het vertrouwen van de verenigingen te winnen. Wees precies in wat je vertelt, geef blijk van zelfvertrouwen en zelfs van een zekere autoriteit. Dat kan enkel geruststellend werken.
• Zorg dat de dingen duidelijk zijn van bij het begin van een project: ik laat de aanvraag altijd verduidelijken, ik heb zelfs een vragenlijstje opgesteld om zeker te zijn dat ik de over te brengen boodschap goed heb begrepen. Soms werp ik een blik op de teksten en wijs ik de redactie op de doelgroep.
• Ken het budget waarover je beschikt.
• Werk met één enkele gesprekspartner, anders zijn er te veel verschillende meningen.
• Je moet je werktijd kunnen inschatten om de deadlines te halen en tijd uit te trekken voor eventuele onvoorziene omstandigheden.
• Je moet de waarde, de prijs van je werk kunnen inschatten.
• Dien maximum twee of drie projecten in en zorg ervoor dat je de voordelen en de technische vereisten van elk project kan toelichten.
• Stel een grafisch handvest op, zo vermijd je discussies en lelijke verrassingen.
• Tot slot: zorg voor een goede lichaamshouding en een juiste ademhaling om rugklachten en andere fysieke ongemakken te voorkomen.

Conclusie
Ik ben me er perfect van bewust dat werken zoals ik nu doe, in volstrekte onafhankelijkheid en in overeenkomst met mijn idealen, vandaag de dag een luxe kan lijken. Maar ook ik heb keuzes moeten maken en je mag ook niet denken dat er enkel voordelen verbonden zijn aan een dergelijk levenskeuze. Er zijn momenten waarop je veel werk hebt, soms te veel, en andere waarop je helemaal niks te doen hebt; het is niet altijd makkelijk om daarmee om te gaan. Maar met wat ervaring leer je het wel. Ik hou vooral van de vrijheid om mijn tijd in te delen zoals ik zelf wil. Soms werk ik tot heel laat, maar ik sta op wanneer ik dat wil, ik zet trouwens nooit mijn wekker.

Gesprek opgetekend door: Christine Leruth
Juni 2004

Forum de l'article