U bent hier: Home Beroepen & opleidingen Aan het werk! De arbeidsmarkt ICT in België

ICT in België

De sector van de Informatie- en Communicatietechnologieën (ICT) bestaat uit drie grote subsectoren die in 2005 ongeveer 100.000 mensen tewerkstelden:

• De tele-operatoren
• De producenten van computeruitrusting en -componenten
• De informaticabedrijven
  

Denk je aan een baan in ICT? Dan wil je ongetwijfeld meer weten over de sector en wat je mogelijkheden zijn op een job.

2001-2004: crisis in de informaticasector en de gevolgen voor werkgelegenheid

Na een spectaculaire boom in de jaren negentig kwam de IT-sector in 2001 plots tot stilstand. Drie gelijktijdig optredende factoren liggen aan de grondslag van deze groeivertraging:

• De beurscrash die volgde op 11 september 2001 had een weerslag op de groei van de hele economie: bedrijven die een beroep deden op informaticadiensten verminderden of schrapten hun investeringen in informatica.
• De Internet-zeepbel spatte uiteen en vele ondernemingen in de informaticasector gingen over kop: de waarde van bepaalde ondernemingen in nieuwe technologieën werd in de jaren negentig immers veel te hoog geschat. Dit was vooral het geval voor de vele opstartende internetbedrijfjes. In 2001 was er een terugval omdat het mogelijke rendement van informaticaondernemingen meer realistisch werd ingeschat.
• Het einde van de overgangsproblemen naar de euro en naar het jaar 2000: deze “informaticaproblemen” deden de aanwervingen in de sector gevoelig stijgen, maar de overgangsfase – en dus de aanwervingen - eindigde in 2001.

Bovenstaande gelijktijdig optredende factoren deden het aantal banen in de informaticasector sterk dalen (-2.5% in de informaticadiensten tussen 2001 en 2002 en -8.1% in de ontwikkeling en productie van ICT-producten)

Na de positieve evolutie in 2000 en 2001 daalde ook de productie in de sector: de omzet daalde met gemiddeld 9%. De grootste daling vond plaats in de productie van informaticamateriaal (-17%) en informaticadiensten (-9%)

Het aantal informaticaspecialisten bleef, zowel binnen als buiten de informaticasector, verder stijgen tot in 2002, maar veel minder snel dan voorheen, om in 2003 een lichte daling te kennen. Het aantal vrouwelijke informatici daalde van 18% in 1997 naar 14,6% in 2000, en bleef van 2000 tot 2003 bijna onveranderd. Maar in 2004 is sprake van een lichte stijging (16% vrouwelijke informaticaspecialisten).

2004 is het jaar van een lichte heropleving in de ICT-sector: de activiteit in de sector nam met bijna 3% toe. Toch werd het jaar afgesloten met een nieuwe terugloop van de personeelsbezetting in de informaticasector: in vergelijking met december 2003 daalde het aantal tewerkgestelde personen in de sector met 3%.

Agoria: positieve vooruitzichten voor 2005

Voor 2005 voorziet Agoria een groei van 3% en een stabilisering van de werkgelegenheid in de sector. Enkele positieve signalen die wijzen op een heropleving van de sector:

• Internet : hoewel de speculatieve zeepbel uiteenspatte en een aantal startende internetbedrijfjes over kop gingen, boeken on-line verkoopdiensten verdere vooruitgang en duiken er nieuwe diensten via internet op.
• De ontwikkeling van e-government zal ongetwijfeld zorgen voor enkele nieuwe banen in de overheidsadministratie.
• Oorspronkelijk beschouwden bedrijven het internet enkel als een nieuw marketinginstrument, maar ondertussen is het net uitgegroeid tot een heuse commerciële dienst. Het commercieel gebruik van internet neemt gestaag toe, o.m. door de ontwikkeling van beveiligde handtekeningen en on-line verkoopdiensten.
• De economische vooruitzichten voor 2005 en de daaropvolgende jaren voorspellen een geleidelijke heropleving van de economie, vooral vanaf 2005. Dit zou moeten zorgen voor een daling van het aantal werklozen in 2005 en 2006 en voor een positieve invloed op investeringen in nieuwe technologieën.
• Ontwikkeling van nieuwe oplossingen voor IT-producten en -diensten: nieuwe informaticadiensten doen hun intrede: draadloos internetten bijvoorbeeld of een virtueel privé-net.

Wanneer we de cijfers voor 2004 gaan uitpluizen, stellen we vast dat:

• De telecomoperatoren kenden een stijging van 7% in hun groei. De oorzaak: de ontwikkeling van ADSL-lijnen met hoge capaciteit en de mobiele telefonie. Deze sector zorgde voor 37.000 banen en realiseerde enkele 19 miljarden toegevoegde waarde in 10 jaar. Dit blijkt uit de eerste nationale studie over de economische en sociale impact van het mobiel netwerk in België, uitgevoerd door het bureau Tera Consultants, op vraag van het GSM Operators’ Forum (GOF)..
• De producenten van informaticatoebehoren en -componenten zagen hun verkoop met 5% stijgen.
• Informaticabedrijven echter, kenden helemaal geen groei.

De subsector die het geheel van de ICT-sector ondersteunt, is dus die van de telecomoperatoren en de producenten van informaticatoebehoren kende een lichte groei. De sector die verantwoordelijk is voor de tewerkstelling van informaticaspecialisten kende daarentegen geen enkele groei.

Negatieve tendensen & delokalisatie

Agoria ICT en de werkgeversfederatie vragen om de bepaling van een geïntegreerde politiek die scholen, fiscus en openbare machten zou mobiliseren, om investeringen van grote bedrijven als Microsoft en Intel aan te trekken. Om hun woorden kracht bij te zetten, vergelijken ze de situatie in België en in Ierland: tien jaar geleden was de situatie ongeveer gelijk in beide landen, maar dankzij een voordelige vestigingspolitiek voor informaticabedrijven heeft Ierland België vandaag ruimschoots achter zich gelaten.

Toch is de situatie in België niet helemaal te vergelijken:

• De groei van informatica in Ierland dateert van 10 jaar geleden, in een fase van volle ontwikkeling van de informatica-industrie, en België en Ierland hebben niet dezelfde socio-economische situatie.
• Het is helemaal niet zeker dat de grote informaticareuzen van plan zijn bijkomend personeel aan te werven: in mei 2005 kondigde IBM bijvoorbeeld aan zijn personeelsbestand te reduceren met 3%, zo’n 13.000 jobs. De reductie zou vooral Europa treffen, waar IBM zo’n 90.000 mensen tewerkstelt. De redenen zijn volgens IBM : interne reorganisatie en verplaatsing van het personeelsbestand naar regio’s met een sterker groeipotentieel dan Europa (1).
• Het schrappen van banen bij IBM is vooral een gevolg van delokalisatie (2)., een fenomeen dat ook steeds meer plaats vindt binnen de informaticasector, in het bijzonder voor de call-centeractiviteiten van vooral Amerikaanse bedrijven: grote Amerikaanse spelers als IBM, AT&T, Microsoft, Novell, Texas Instruments, Hewlett Packard en Digital hebben callcentra ontwikkeld in Indië, Rusland en Zuid-Oost Azië. In de Verenigde Staten doen tal van bedrijven (luchtvaartmaatschappijen, banken, verzekeringsmaatschappijen, hotels, grote winkels, televisieketens..) geregeld beroep op deze overzeese bedrijven. De Europese werknemers kunnen niet op tegen de lage lonen en de steeds toenemende vaardigheden van hun collega’s in Indië, Zuidoost-Azië of Rusland: de kans is groot dat de software die je gebruikt om muziekfiches te lezen werd gemaakt in Indië, of in de Verenigde Staten door Indische informatici...

Besluit

Het is vandaag moeilijk een balans op te maken van de positieve tendensen die door Agoria worden benadrukt, en de negatieve tendensen in de informaticasector. In België voorspelen de groeivooruitzichten voor 2005 eerder terug een activiteitsvermindering, wat minder vraag naar informaticadiensten betekent. Hoewel de kaap van de grote crisis van 2001 nu wel genomen lijkt, ziet het er niet naar uit dat we daar al te optimistische vooruitzichten voor 2005 moeten uittrekken.

Alle gepubliceerde artikels over deze rubriek:

In de toekomst dragen we twee petjes Als we de gesprekspartners rond de rondetafel op Digitales 2006 mogen geloven dan kent de toekomst een groot aantal nieuwe beroepen. Meer en meer mensen zullen twee petjes dragen, die van informaticus plus ’?’. Artikel gepubliceerd in: 06/2006 **Lees meer**

ICT-onderwijs beter afstemmen op de markt Agoria, de federatie van de technologische industrie roept op het ICT-onderwijs beter af te stemmen op de verwachtingen van de markt. Veel actoren, organisaties en onderzoekscellen die ijveren voor meer vrouwen in de ICT-sector zijn het daarmee eens. Het ICT-onderwijs moet af van haar al te starre technische invulling en bijkomende accenten leggen op communicatie- en managementvaardigheden. Artikel gepubliceerd in: 06/2006 **Lees meer**